TTO docenten gaan aan de slag met CLIL!

Scaffolding in actie! Je kunt veel leren van een analogie met kaarten!

Geweldig leuk project! Op dit moment coach ik de collega's van de TTO afdeling van het Haarlemmermeerlyceum door middel van een aantal CLIL workshops! Zie bijgevoegd artikel. Zij zijn echter niet de enige docenten die meedoen: een paar enthousiaste docenten van de Paulus Mavo/Vmbo en het Ichtus Lyceum doen ook mee!

Voor meer informatie: www.inspireducation.nl

De cursus heet 'CLIL or Beginners' en bestaat uit een 6-tal workshops:

1. General introduction to CLIL
2. Activating
3. Providing and choosing lesson input
4. Guiding understanding (scaffolding)
5. Guiding output
6. CLIL in Action

Gym / Physical Education (PE): Fun and Learning with CLIL!

Het leren van Engels kun je op heel eenvoudige wijze integreren met beweging en sport. De gymnastiekles is daar bij uitstek geschikt voor. Dat je niet alleen vaktermen (subject vocabulary) met betrekking tot gym kunt aanleren, maar ook woorden uit andere vakgebieden (zoals natuur/biologie) kun je zien in onderstaande video.



Er zijn twee soorten leerdoelen (lesson aims) in deze les: taal-gerelateerde leerdoelen (telwoorden, subject vocabulary, language of instruction) en vak-gerelateerde leerdoelen (bewegen, samenwerken, etc.). Deze twee soorten leerdoelen worden op een leuke en slimme manier aangeleerd door middel van 'scaffolding':

• Stap 1: De leerkracht activeert de les met telwoorden in het Engels.
• Stap 2: De leerkracht doet voor (modeling) en noemt daarbij de naam van een dier in het Engels. De leerlingen volgen en beelden het dier uit.
• Stap 3: Nu de leerlingen de namen van de dieren gehoord hebben, kunnen ze die nu ook zelf zeggen. Ze beelden met elkaar de dieren uit, nadat één van hen de naam van een dier roept: interactivity en engagement. De leerlingen krijgen  meer autonomie en verantwoordelijkheid voor het verloop van de les. De leerkracht geeft suggesties en neemt nu de rol van coach op zich.
• Stap 4: Nu wordt voorkennis (prior knowledge) met betrekking tot kleuren aan de les toegevoegd. Hierna volgt een variatie op het voorgaande lesonderdeel: dit keer met kleuren in plaats van met dieren.
• Stap 5: Tijd voor een spel! De leerlingen zijn de vissen in de zee. Wanneer de leerkracht het zegt, springen ze op een 'eiland', maar dan wel het eiland van de juiste kleur! Na dit voorbeeld krijgen de leerlingen opnieuw meer autonomie en roepen zelf de kleuren.
• Stap 6: De leerlingen gaan weer een stapje verder: van groepswerk naar werk in tweetallen (pairwork). Instructie wordt hier weer ge-scaffold: de leerkracht legt uit in het Engels (L2), de leerlingen herhalen de instructie in hun moedertaal (L1). De leerlingen kunnen de opdracht nu volledig zelfstandig uitvoeren. De leerkracht heeft nu tijd voor observatie en beoordeling (assessment).
• De les wordt afgesloten met applaus voor iedereen!

Routines - by all manner of means!

Routines: je hebt ze elke dag, thuis en in de klas. En in CLIL zijn ze van groot belang. Herkenbare routines geven vooral jonge leerlingen een gevoel van veiligheid en rust. Tegelijk werken routines als signalen dat er speciale dingen staan te gebeuren. Ik observeerde kortgeleden een les waarin een leerkracht een bloem op haar trui speldde om aan te geven dat er vanaf dat moment Engels gesproken werd.

Telkens wanneer zij de bloem opspeldde, wisten de leerlingen dat ze alleen in het Engels mochten reageren. Die bloem herinnerde hen daar telkens weer aan. Later vertelde ze mij dat deze non-verbal cue er ook voor zorgde dat de leerlingen minder gespannen waren omdat ze wisten dat ze dus niet de hele tijd in het Engels hoefden te reageren.

Een andere leuke routine maakt gebruik van gekleurde bekertjes. Hier zijn twee varianten:

1. Help me!

Geef elk kind (of elk groepje) een setje van deze bekertjes. Wanneer de leerlingen zelfstandig aan het werk gaan, plaatsen ze de bekers opgestapeld op hun tafel, met de groene beker boven. Groen betekent dat ze 'good to go!' zijn: alles gaat prima. Wanneer ze hulp nodig hebben zetten ze de rode beker bovenop: 'please stop and help!'

2. Classroom management

Tijdens groepswerk is het natuurlijk geweldig als de leerlingen met elkaar overleggen. In CLIL is het zelfs van groot belang om activiteiten te creëren waarbij de leerlingen in het Engels moeten spreken. (Hiervoor moet er eerst een purpose for speaking zijn, hierover zal ik in een volgend blog meer vertellen). Om het spreken in goede banen te leiden en de rust in het lokaal te bewaren, kun je het volgende doen: hiervoor heb je 3 plastic bekers nog: rood, geel en groen. Plaats bij groepswerk de groene beker bovenop de stapel. Wanneer de groep te luidruchtig wordt, verwijder je de groene beker. De gele beker is een signaal dat de leerlingen zachter moeten praten. De rode beker gaat bovenop wanneer je zelf klassikaal instructies wil geven.

Welke routines gebruik jij in de klas? Deel het hieronder in een reactie!

Spoken Output (2): Kinaesthetic Learning

Veel leerlingen vinden het leuk om te bewegen tijdens het leren. Uitbeelden, sketches en rollenspellen zijn geweldige manieren om nieuwe Engelse woorden aan te leren. Deze vormen van leren zijn speciaal geschikt voor de zogeheten 'kinesthetische leerlingen'. Deze term (kinaesthetic learners) komt voort uit de Multiple Intelligences Theory van Howard Gardner.

In het filmpje hieronder begint de leerkracht eerst met het activeren van voorkennis (activating prior knowledge): zowel voor wat betreft vakkennis als taalkennis. Vooral dit laatste is essentieel in CLIL.

Vervolgens leren de kinderen een aantal kenmerken van dieren door middel van uitbeelden en opzeggen, terwijl de leerkracht het voordoet. De kinderen hebben duidelijk plezier in het leren en in het uitspreken van de Engelse zinnetjes!

Vroeg Engels en CLIL in groep 3 van De Horn in Wijk bij Duurstede.

Support Strategies

Als leerkracht met de taak om een les in het Engels te geven, sta je voor de keus om je normale methode van lesgeven aan te passen of niet. Het is erg verleidelijk om hetgeen je altijd al doet - en wat overigens goed werkt - zo te houden. Het resultaat is een les in het Engels. Maar het is géén CLIL!

Voor leerlingen is een les in het Engels erg moeilijk zonder ondersteunende strategieën, support strategies, van hun juf of meester. Wat kun je doen om er zeker van te zijn dat je leerlingen de les gaan begrijpen en ermee uit de voeten kunnen?

Materialen uit Engelstalige lesmethoden zijn vaak veel te moeilijk voor onze Nederlandse leerlingen. Het is dan zaak deze lessen aan te passen aan het niveau van de leerlingen, of zelf lesjes te ontwerpen. Dit houdt in: meer hands-on, taak-gebaseerde opdrachtjes naast activiteiten die gericht zijn op samenwerkend leren en groepswerk. Als je dit goed toepast ontstaat er een les waarbij de leerkracht minder, en de leerlingen juist meer aan het woord zijn.

Een aantal eenvoudige support strategies worden hieronder kort beschreven:

• Listening: Om je leerlingen te helpen luisteren, leer je ze eerst de woordjes: de vocabulary. Als je een stukje tekst voorleest ondersteun je hen door gebruik te maken van visuele input: plaatjes, videoclips, tekeningen e.d. Tevens pas je je stijl van voorlezen aan: je vestigt de aandacht op de hoofdzaken, je vat samen en legt uit - meer dan je zou doen in het Nederlands.

• Speaking: Je helpt je leerlingen tijdens klassengesprekken door je manier van vragen stellen aan te passen. Je vraagt weliswaar denk-vragen, maar wel zodanig dat ze met korte zinnetjes kunnen worden beantwoord. Bijvoorbeeld: je kunt een begin van een antwoord voorzeggen en de leerling het antwoord laten afmaken. Bij taken waarbij de leerlingen in groepjes moeten spreken geef je hen een lijstje met keywords (ondersteuning op woord-niveau) tezamen met korte zinnetjes oftewel speaking frames (ondersteuning op zin-niveau). Deze speaking frames kunnen bestaan uit sentence starters of een substitution table; een voorbeeld van deze laatste staat hieronder:
  
  

• Writing: Om je leerlingen te helpen schrijven kun je zowel een vocabulary list, sentence starters als writing frames geven. Sommige leerkrachten laten leerlingen hun ideeën zelfs eerst in het Nederlands aan elkaar uitleggen voordat ze er een verhaaltje in het Engels van maken.  

Het belangrijkste - voor leerlingen leukste - CLIL aspect bij het bovenstaande is dat je je leerlingen gelegenheden geeft om op een praktische manier met het Engels bezig te zijn: veel denken en veel communiceren op allerlei manieren brengt plezier in het leren van zowel het onderwerp / vak als de taal!

Tweetalig Primair Onderwijs (TPO) Pilot

Tweetalig Primair Onderwijs (TPO): lees hier de informatie van het Europees Platform/Nuffic over de pilot op 18 basisscholen. Deze scholen geven 30 tot 50% van hun onderwijs in het Engels vanaf groep 1. De pilot duurt 5 schooljaren, van 2014 tot en met 2019:

Tweetalig Primair Onderwijs (TPO)

Kijk voor een PDF met informatie hier.

Spoken output (1): Hoe krijg je leerlingen aan het praten?

Een leerzame CLIL tekenles in groep 4. Luister hoe de juf het spreken van Engelse woordjes aan de leerling ontlokt door middel van leidende vragen. Leidende vragen (eliciting questions) helpen je leerlingen bij het actief met de pas geleerde Engelse woorden bezig te zijn. Actief is hierbij het toverwoord: de leerlingen worden hierbij uitgedaagd om nét iets buiten hun comfort zone te gaan. En dat is precies de plek waar leren plaatsvindt!

Content and Language Integrated Learning in groep 4 van de basisschool, de Horn, Wijk bij Duurstede